Nội dung
Thời điểm cuối năm 2022 - 2023, lãi suất huy động tiền đồng liên tục tăng cao, có nhiều ngân hàng điều chỉnh tăng 2 - 3 lần, mức lãi suất cao nhất trên thị trường lên tới gần 10%. Điều này đã gây ra áp lực lớn lên lãi suất vay vốn của nền kinh tế. Đây chính là điều kiện để Chính phủ ban hành Thông tư 06 nhằm bù đắp tài chính và hạ lãi suất cho vay.
Thông tư 06/2023 NHNN
3 Nội dung chính trong Thông tư 06/2023 NHNN đó là: bổ sung các mục đích vay bị cấm, đốc thúc các NHTM tăng cường giám sát đối với những khoản vay đầu tư kinh doanh chứng khoán, kinh doanh bất động sản và tạo hành lang pháp lý cho khoản vay bằng phương tiện điện tử.
- Thứ nhất, trong Thông tư 06 bổ sung thêm phương án sử dụng vốn và được phép vay vốn, cụ thể là điều kiện vay vốn phục vụ cho nhu cầu đời sống như vay để mua nhà, cải tạo nhà ở, mua đất để xây nhà ở… Thêm nữa, Thông tư 06 cũng định nghĩa rõ về cho vay bù đắp tài chính trong các hoạt động kinh doanh và đời sống xã hội.
Việc này cho phép người đi vay lựa chọn được tổ chức tín dụng và ngân hàng có lãi suất thấp hơn, dịch vụ tốt hơn, nhiều ưu đãi và quyền lợi hơn trong gói vay, do họ được quyền vay ở tổ chức tín dụng này để trả nợ cho tổ chức tín dụng khác.
- Thứ hai, trước nay khi khách hàng vay vốn, NHTM thường chỉ giám sát được lợi tức cố định và mục đích giải ngân của các khoản vay chứ không thể kiểm soát được tình hình kinh doanh hay nguồn trả nợ như thế nào. Khi Thông tư 06 quy định rõ về những trường hợp cấm trong vay vốn như: đảo nợ, vay để gửi tiền, vay để thanh toán tiền vốn góp, vay mua chuyển nhượng phần vốn góp tại các CTCP chưa niêm yết… góp phần loại bỏ rủi ro của các khoản vay trên, giảm nguy cơ tiềm ẩn tăng nợ xấu trong tương lai.
Bên cạnh đó, thông tư 06 cũng gián tiếp khuyến khích các doanh nghiệp nên thực hiện việc niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán, nâng cao tính minh bạch cho công ty, công bố các thông tin đầy đủ, để nhà đầu tư luôn có cái nhìn khách quan nhất.
- Thứ ba, ngoài hình thức vay truyền thống thì Thông tư 06 còn bổ sung thêm quy định về hình thức vay bằng phương tiện điện tử. Sau khi Thông tư 06 có hiệu lực, bạn được phép vay phục vụ nhu cầu đời sống với mức vay tối đa 100 triệu qua hình thức xác minh điện tử. Khách hàng vay dễ dàng hơn, trả nợ cũng dễ dàng hơn, từ đó, tạo điều kiện kích thích tăng trưởng tín dụng, cải thiện chất lượng tín dụng, giảm những hệ luỵ xấu trong nền kinh tế đặc biệt là bài trừ tệ nạn tín dụng đen.
Tác động của Thông tư 06 tới thị trường tín dụng
Đối với người dân, họ có điều kiện để dễ dàng tiếp cận nguồn vốn vay từ ngân hàng và các tổ chức tín dụng với thủ tục đơn giản, vay online (vay qua app, ứng dụng) với số tiền lên đến 100 triệu đồng cho nhu cầu vay tiêu dùng, giảm thiểu hệ luỵ xã hội và tình trạng tín dụng đen (vay nặng lãi, cầm cố với lãi suất cao…).
Một số nhu cầu về vốn sẽ bị cấm khi Thông tư 06 ban hành đó là: khách hàng đi vay để gửi tiện tại tổ chức tín dụng khác, khách hàng vay để mua cổ phần, góp vốn, chuyển nhượng từ những doanh nghiệp chưa niêm yết hoặc chưa đăng ký giao dịch trên sàn UPCOM, khách hàng đi vay để thanh toán tiền vốn góp theo hợp đồng vốn góp hay hợp tác kinh doanh để triển khai các dự án chưa đủ điều kiện kinh doanh. NHNN mong muốn thông qua việc này sẽ hạn chế được tình trạng một số doanh nghiệp và dự án chưa đạt đủ các điều vay vốn trực tiếp từ các đơn vị tài chính tín dụng, giảm thiểu rủi ro trong hoạt động cấp vốn tín dụng.
Ở góc độ người vay vốn thì Thông tư này gây khó cho các doanh nghiệp trong ngành bất động sản, năng lượng (chưa đủ điều kiện triển khai dự án để kinh doanh nhưng vẫn vay vốn trước để thực hiện dự án) khiến nhu cầu về vốn mất đi một “ông lớn”.
Nhiều doanh nghiệp bất động sản cũng lo ngại, sau khi Thông tư 06 có hiệu lực, thị trường bất động sản vốn đã gặp khó khăn trong thời gian vừa qua bây giờ tiếp tục gia tăng thêm áp lực vì bị “siết chặt” đến 2 lần các thủ tục liên quan đến tính pháp lý của các dự án bất động sản. Khi nguồn cung bất động sản bị thiếu thì rất dễ khiến giá nhà bị đẩy lên cao hơn.
Một số chuyên gia cũng cho rằng, những doanh nghiệp đang nợ lớn, không tiếp cận được nguồn vốn để đảo nợ thì nguy cơ phá sản là rất cao, họ đánh mất cơ hội phục hồi và phát triển thì cũng tạo khó khăn cho kinh tế toàn xã hội.
Nhưng dưới góc độ cơ quan quản lý, kiểm soát thì việc này bớt đi sự phụ thuộc của các dự án rủi ro vào nguồn vốn tín dụng thông qua một số hình thức lách luật như mua cổ phần, góp vốn hay hợp tác đầu tư, làm giảm các khoản nợ xấu trong tương lai.
Việc bổ sung thêm các trường hợp không được vay vốn giúp định hướng dòng tiền chỉ tập trung cho những doanh nghiệp và dự án hoạt động đủ điều kiện theo luật pháp, các dự án lành mạnh, mang giá trị cao với nền kinh tế, những hoạt động mua bán, sáp nhập, góp vốn, hợp tác đầu tư với các dự án chưa niêm yết… sẽ gặp khó khăn hơn. Như vậy, tín dụng cũng sẽ tăng trưởng chậm trong ngắn hạn - đây chính là thứ đánh đổi lấy mặt thuận lợi của Thông tư 06.
Trong dài hạn, tín dụng không phải là kênh dẫn vốn duy nhất cho nền kinh tế, buộc các doanh nghiệp phải tìm ra nhiều nguồn vốn mới, có kế hoạch rõ ràng về hoạt động huy động vốn. Những doanh nghiệp muốn thực hiện các hoạt động vốn tín dụng cần phải minh bạch hơn, ít nhất là có đăng ký giao dịch trên sàn UPCOM.
Thông tư 06 tác động đến các tổ chức tín dụng
Tăng sự cạnh tranh giữa các ngân hàng
Đối với hệ thống các ngân hàng, Thông tư 06 sẽ nâng cao mức độ cạnh tranh lên khi cho phép khách hàng có thể vay vốn tại ngân hàng và tổ chức tín dụng này để trả nợ cho ngân hàng và tổ chức tín dụng khác.
Điều này buộc các đơn vị trong ngành này phải tiếp tục cải thiện hoạt động của mình để cắt giảm được chi phí hoạt động và tăng chất lượng dịch vụ, từ đó giảm chi phí cho vay, tăng mức độ hài lòng để giữ được chân khách hàng. Nhất là với nhóm NHTM tư nhân, họ nên tăng cường áp dụng các công nghệ hiện tại, lôi kéo khách hàng để tăng tỷ lệ CASA (tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn). Trong cuộc cạnh tranh này, nhóm Ngân hàng có cổ phần Nhà nước, NHNN sẽ có lợi thế chi phí vốn thấp.
Quy định hoạt động vay bằng phương tiện điện tử
Việc quy định cụ thể về hoạt động vay bằng phương thức điện tử trong Thông tư 06 giúp các tổ chức tín dụng có thể tiếp cận được nhiều đối tượng khách hàng có nhu cầu vay vốn với chi phí thấp nhờ áp dụng các công nghệ tiên tiến và chuyển đổi số hoá. Từ đó, khách hàng vay vốn thuận tiện, nhanh chóng và dễ dàng hơn, đây là một tín hiệu tích cực cho người dân nhất là với những người cần vay tiêu dùng và vay phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh.
Ở thời điểm hiện tại, nhu cầu vay vốn tiêu dùng, vay phục vụ đời sống vô cùng phổ biến, cho vay truyền thống trở nên lỗi thời và tăng cao chi phí vốn, một phần nữa là vay tiêu dùng số tiền khá nhỏ nên nhiều ngân hàng không mặn mà với tệp khách hàng này. Nhờ có Thông tư 06 mà giải quyết được các vấn đề này, cũng tăng cơ hội cho các tổ chức tài chính tín dụng muốn hoạt động trong lĩnh vực vay tiêu dùng.
Vay vốn bằng phương tiện điện tử sẽ cắt giảm chi phí vốn, kích thích các ngân hàng tham gia vào cuộc chơi, đẩy mạnh cạnh tranh trong lĩnh vực vay tiêu dùng. Việc triển khai eKYC với khách hàng vay vốn cũng giúp gia tăng nguồn thông tin khách hàng chính thống có giá trị, các dữ liệu về định danh cá nhân được minh bạch, góp phần phòng ngừa rủi ro gian lận, rửa tiền và nhiều nguồn lực khác trong xã hội.
Lãi suất cho vay liệu có giảm nhờ Thông tư 06 không?
Chắc chắn Thông tư 06 sẽ là một giải pháp giúp “hạ nhiệt” lãi suất cho vay xuống.
Như đã nói ở trên, các ngân hàng và tổ chức tài chính muốn thu hút được khách hàng thì phải có sự cạnh tranh với nhau và dễ nhìn thấy nhất là ở lãi suất cho vay. Khách hàng thường lựa chọn những đơn vị, tổ chức có dịch vụ tốt hơn, lãi suất cho vay thấp, vậy muốn giữ chân hay lôi kéo khách hàng thì ít nhất họ phải hạ lãi suất cho vay xuống, đồng thời nâng cao thêm chất lượng phục vụ.
Việc áp dụng Thông tư 06 để sự cạnh tranh giữa các ngân hàng và tổ chức tài chính được lành mạnh hơn. Không vì hạ lãi suất cho vay mà hình thành nhiều rủi ro cho nền kinh tế. Thông tư 06 ban hành vừa giúp lãi suất cho vay giảm, vừa ngăn chặn rủi ro tiềm ẩn từ nguồn vốn giá rẻ dễ bị lợi dụng để phục vụ các mục đích không tốt hay đầu tư những dự án dưới chuẩn, cũng phòng ngừa việc hình thành nên bong bóng tín dụng cho nền kinh tế.
Tựu chung, việc ban hành Thông tư 06/2023/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước (sửa đổi và bổ sung cho Thông tư 39/2016/TT-NHNN) sửa đổi một số điều trong quy định về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng và các ngân hàng giúp hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho mảng vay vốn của khách hàng, hướng dòng tiền chảy về những dự án an toàn và hiệu quả hơn,
02437554190