Giảm phát là gì? Tác động của giảm phát tới nền kinh tế

Nội dung

Giảm phát được đánh giá bởi chỉ số CPI. CPI được sử dụng để đo lường cả lạm phát, đây là một chỉ số quan trọng đối với nền kinh tế. Chính phủ các quốc gia cần phải duy trì chỉ sổ giảm phát ở mức vừa phải để tránh những tác hại tiêu cực mà nó mang lại.

Giảm phát là gì?

Giảm phát là tình trạng mức giá chung của nền kinh tế giảm xuống liên tục. Giảm phát được đo lường bằng chỉ số giá tiêu dùng (CPI), là chỉ số đo lường mức giá của một giỏ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng.

Giảm phát (Deflation) có thể được chia thành hai loại:

Giảm phát bình thường

Đây là tình trạng giảm phát ở mức vừa phải, không gây ra những tác động tiêu cực đến nền kinh tế. Giảm phát ở mức vừa phải có thể là điều tốt, vì nó có thể giúp tăng sức mua của tiền, giảm chi phí sản xuất và giảm nợ.

- Tăng sức mua của tiền: Khi giá cả giảm xuống, người tiêu dùng có thể mua được nhiều hàng hóa và dịch vụ hơn với cùng một lượng tiền.

- Giảm chi phí sản xuất: Khi giá cả nguyên liệu giảm xuống, chi phí sản xuất của doanh nghiệp cũng giảm xuống. Điều này có thể dẫn đến giảm giá thành sản phẩm, tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp.

- Giảm nợ: Khi giá cả giảm xuống, giá trị thực của các khoản nợ cũng giảm xuống. Điều này có thể giúp người tiêu dùng và doanh nghiệp giảm bớt gánh nặng nợ nần.

Giảm phát phi mã

Là tình trạng giảm phát ở mức rất cao, có thể xảy ra khi cung tiền trong nền kinh tế giảm quá mức, hoặc khi cung hàng hóa và dịch vụ tăng quá mức. Giảm phát phi mã có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, bao gồm:

- Khủng hoảng kinh tế: Khi giá cả giảm xuống, người tiêu dùng và doanh nghiệp sẽ có xu hướng trì hoãn chi tiêu, dẫn đến giảm tổng cầu trong nền kinh tế. Điều này có thể dẫn đến suy thoái kinh tế.

- Khủng hoảng tài chính: Giảm phát phi mã có thể khiến giá trị của các tài sản, chẳng hạn như nhà đất, cổ phiếu, giảm mạnh. Điều này có thể dẫn đến khủng hoảng tài chính.

- Tăng thất nghiệp: Khi giá cả giảm xuống, doanh nghiệp có thể giảm sản lượng để giảm chi phí. Điều này có thể dẫn đến thất nghiệp.

- Giảm đầu tư: Khi giá cả giảm xuống, lợi nhuận của doanh nghiệp cũng giảm xuống. Điều này có thể dẫn đến giảm đầu tư.

- Giảm thu nhập của người lao động: Khi giá cả giảm xuống, thu nhập thực của người lao động cũng giảm xuống. Điều này có thể dẫn đến giảm tiêu dùng.

Nhìn chung, tùy thuộc vào mức độ giảm phát và các yếu tố khác của nền kinh tế mà có tác động tích cực hay tiêu cực tới 1 quốc gia.

Giảm phát có tốt hay không phụ thuộc vào các yếu tố sau:

• Mức độ giảm phát: Giảm phát ở mức vừa phải, không gây ra những tác động tiêu cực đến nền kinh tế là điều tốt. Tuy nhiên, giảm phát phi mã có thể gây ra những tác động tiêu cực nghiêm trọng đến nền kinh tế.
• Các yếu tố khác của nền kinh tế: Giảm phát có thể là điều tốt nếu nền kinh tế đang ở trong tình trạng suy thoái. Tuy nhiên, giảm phát có thể là điều xấu nếu nền kinh tế đang ở trong tình trạng tăng trưởng.

Chỉ số CPI

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là chỉ số đo lường mức giá của một giỏ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng. CPI được sử dụng để đo lường lạm phát, là tình trạng mức giá chung của nền kinh tế tăng lên liên tục.

CPI được tính bằng cách lấy tổng giá trị của giỏ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng trong một thời kỳ nhất định, chia cho tổng giá trị của giỏ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng trong một thời kỳ gốc, sau đó nhân với 100.

Giỏ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng được sử dụng để tính CPI là một tập hợp các mặt hàng và dịch vụ tiêu dùng phổ biến, đại diện cho nhu cầu của người tiêu dùng. Giỏ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng thường được cập nhật định kỳ để phản ánh sự thay đổi trong nhu cầu của người tiêu dùng.

So sánh giảm phát và lạm phát

Giảm phát và lạm phát là hai hiện tượng kinh tế đối lập nhau, có tác động khác nhau đến nền kinh tế.

Giảm phát là tình trạng mức giá chung của nền kinh tế giảm xuống liên tục. Giảm phát được đo lường bằng chỉ số giá tiêu dùng (CPI), là chỉ số đo lường mức giá của một giỏ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng.

Lạm phát là tình trạng mức giá chung của nền kinh tế tăng lên liên tục. Lạm phát được đo lường bằng chỉ số giá tiêu dùng (CPI), là chỉ số đo lường mức giá của một giỏ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng.

Giảm phát và lạm phát đều có thể gây ra những tác động tiêu cực đến nền kinh tế, nhưng mức độ tác động của chúng có thể khác nhau.

Giảm phát:

• Tăng thất nghiệp: Khi giá cả giảm xuống, doanh nghiệp có thể giảm sản lượng để giảm chi phí. Điều này có thể dẫn đến thất nghiệp.
• Giảm đầu tư: Khi giá cả giảm xuống, lợi nhuận của doanh nghiệp cũng giảm xuống. Điều này có thể dẫn đến giảm đầu tư.
• Giảm thu nhập của người lao động: Khi giá cả giảm xuống, thu nhập thực của người lao động cũng giảm xuống. Điều này có thể dẫn đến giảm tiêu dùng.

Lạm phát:

• Giảm sức mua của tiền: Khi giá cả tăng lên, người tiêu dùng có thể mua được ít hàng hóa và dịch vụ hơn với cùng một lượng tiền.
• Tăng chi phí sản xuất: Khi giá cả các yếu tố đầu vào tăng lên, chi phí sản xuất của doanh nghiệp cũng tăng lên. Điều này có thể dẫn đến tăng giá thành sản phẩm, giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp.
• Tăng nợ: Khi giá cả tăng lên, giá trị thực của các khoản nợ cũng giảm xuống. Điều này có thể giúp người tiêu dùng và doanh nghiệp giảm bớt gánh nặng nợ nần. Tuy nhiên, nếu lạm phát phi mã, giá trị thực của các khoản nợ có thể giảm xuống quá mức, khiến cho người tiêu dùng và doanh nghiệp không thể trả nợ.

Các chính phủ thường tìm cách để kiểm soát lạm phát và giảm phát, nhằm duy trì sự ổn định của nền kinh tế.

Các quốc gia đang trong tình trạng giảm phát

Tính đến ngày 15 tháng 11 năm 2023, có một số quốc gia đang trong tình trạng giảm phát, bao gồm:

• Trung Quốc: Theo dữ liệu của Tổng cục Thống kê Trung Quốc, CPI của Trung Quốc trong tháng 10 năm 2023 đã giảm 0,5% so với cùng kỳ năm trước. Đây là tháng thứ 11 liên tiếp CPI của Trung Quốc giảm.
• Nhật Bản: Theo dữ liệu của Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản, CPI của Nhật Bản trong tháng 10 năm 2023 đã giảm 0,1% so với cùng kỳ năm trước. Đây là tháng thứ 10 liên tiếp CPI của Nhật Bản giảm.
• Đức: Theo dữ liệu của Cơ quan Thống kê Liên bang Đức, CPI của Đức trong tháng 10 năm 2023 đã giảm 0,1% so với cùng kỳ năm trước. Đây là tháng thứ 9 liên tiếp CPI của Đức giảm.
• Pháp: Theo dữ liệu của Viện Thống kê và Kinh tế Quốc gia Pháp, CPI của Pháp trong tháng 10 năm 2023 đã giảm 0,2% so với cùng kỳ năm trước. Đây là tháng thứ 8 liên tiếp CPI của Pháp giảm.
• Ý: Theo dữ liệu của Viện Thống kê Quốc gia Ý, CPI của Ý trong tháng 10 năm 2023 đã giảm 0,2% so với cùng kỳ năm trước. Đây là tháng thứ 7 liên tiếp CPI của Ý giảm.

Ngoài ra, một số quốc gia khác cũng đang có xu hướng giảm phát, bao gồm:

• Hoa Kỳ: CPI của Hoa Kỳ trong tháng 10 năm 2023 đã tăng 0,6% so với cùng kỳ năm trước, nhưng tốc độ tăng đã chậm lại so với mức 0,9% trong tháng 9.
• Anh Quốc: CPI của Anh Quốc trong tháng 10 năm 2023 đã tăng 1,3% so với cùng kỳ năm trước, nhưng tốc độ tăng cũng đã chậm lại so với mức 1,5% trong tháng 9.

Giảm phát đang trở thành một vấn đề ngày càng đáng lo ngại đối với các nền kinh tế trên thế giới. Nguyên nhân chính của giảm phát là do giá cả năng lượng và lương thực giảm. Giá dầu thô đã giảm từ mức trên 100 USD/thùng vào đầu năm 2023 xuống còn khoảng 80 USD/thùng vào tháng 11 năm 2023. Giá lương thực cũng đã giảm do các nước sản xuất lương thực lớn, như Trung Quốc và Ấn Độ, đã tăng sản lượng.

Các chính phủ đang tìm cách để kiểm soát giảm phát, bao gồm:

• Giảm lãi suất: Giảm lãi suất sẽ khuyến khích người tiêu dùng và doanh nghiệp vay tiền để chi tiêu và đầu tư. Điều này có thể giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giảm giảm phát.
• Tăng cung tiền: Tăng cung tiền sẽ giúp tăng tổng cầu trong nền kinh tế. Điều này cũng có thể giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giảm giảm phát.
• Kiểm soát giá cả: Các chính phủ có thể kiểm soát giá cả của một số mặt hàng thiết yếu, chẳng hạn như lương thực, thực phẩm, xăng dầu,... Điều này có thể giúp giảm tốc độ giảm giá chung của nền kinh tế.

Việt Nam đang lạm phát hay giảm phát

Theo dữ liệu của Tổng cục Thống kê, CPI của Việt Nam trong tháng 10 năm 2023 đã tăng 0,4% so với tháng trước và tăng 2,7% so với cùng kỳ năm trước. Mức lạm phát này vẫn nằm trong mục tiêu kiểm soát của Chính phủ.

Tuy nhiên, nếu xét về xu hướng, lạm phát của Việt Nam đang có xu hướng giảm dần. Trong 6 tháng đầu năm 2023, CPI của Việt Nam đã tăng 2,4% so với cùng kỳ năm trước. Mức lạm phát này đã giảm so với mức 2,6% trong 6 tháng cuối năm 2022.

Nguyên nhân chính của lạm phát ở Việt Nam trong thời gian qua là do giá xăng dầu tăng cao. Giá xăng dầu trong nước đã tăng mạnh trong thời gian qua, do giá xăng dầu thế giới tăng cao. Giá xăng dầu tăng cao đã tác động đến giá cả nhiều mặt hàng khác, khiến cho lạm phát tăng.